احادیث، روایات
1. دوزخ عشق حسینی
قال النبيٌُّ (ص):
إن لقتل الحُسين حرارةٌ في قلوب المؤمنين لا تبرد أبداً
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: همانا در دل های مؤمنان نسبت به شهادت حسین (ع) حرارتی است که هرگز فروکش نمی کند.
مستدرک الوسائل ج 10 ص. 318
عاشورا – روز اندوه .2
قال الرضا (ع):
مَن كان يوم عاشوراء يوم مُصيبته وحُزنه وبُكائه يجعل الله عزَّ وجل يوم القيامة يوم فرحه وسروره
هر کس روز عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه او باشد، خداوند متعال روز قیامت را برای او روز شادی و سرور قرار می دهد.
بحارالأنوار، ج 1، ص 138. 44، ص. 284
3. محرم، ماه عزاداری
قال الرضا (ع):
كان أبي (ع) إذا دخل شهر المُحرَّم لا يُرى ضاحِكاً وكانت الكابة تغلب عليه حتَّى تمضي عشرة أيَّام فإذا كان يوم العاشر كان ذلك يوم مصيبَته وحُزنه وبُكائه
چون ماه محرم شروع می شد، پدرم (علیه السلام) خندان دیده نمی شد و تا ده روز بر او کسالت می زد و چون روز دهم فرا می رسید، روز مصیبت او بود. غم و گریه
رفتار صدوق، ص. 111
4. چشمان خندان
قال النبيُّ (ص):
يا فاطمة كلُّ عينٍ باكية يوم القيامة إلاَّ عينٌ بكَت على مُصاب الحُسين (ع) فإنها ضاحِكة مُستبشرة بنعيم الجنة
ای فاطمه! در روز قیامت هر چشمی گریان است مگر چشمی که بر مصیبت حسین (ع) اشک ریخته باشد که آن چشم خندان است و به نعمت ها و آسایش های بهشتی مژده داده می شود.
بحارالانوار، ج. 44 صفحه 193.
5. ثواب یاران شهید
قال الرضا (ع):
إن سرَّك أن يكون لك من الثواب مِثلُ ما لمَن استُشهد مع الحُسين فقُل متى ما ذكرته يا ليتني كُنت معهم فأفوز فوزاً عظيما
امام رضا (علیه السلام) به یکی از یارانش فرمود: اگر می خواهی برای تو ثواب شهیدان همراه حسین (علیه السلام) باشد، هر گاه او را به یاد آوردی بگو: آه! کاش باهاشون بودم! یک دستاورد بزرگ به دست می آوردم.
وسائل الشیعه، ج. 14، ص. 501.
6. عزاداری مرسوم
ابوهارون مکفوف سید:
عن أبي هارون المكفُوف قال دخلتُ على أبي عبد اللهِ فقال لي أنشِدني فأنشدتُه فقال لا كما تُنشدون وكما ترثِيه عند قبرهِ فأنشدتهُ
خود را به محضر امام صادق (علیه السلام) رساندم، آن حضرت به من فرمود: «برای من شعر بخوان» و من برای آن حضرت خواندم. فرمود نه به این صورت، برای من بخوان همانطور که بر قبر حسین(ع) اشعار و مرثیه می خوانی» و من برای او خواندم.
بحارالانوار ج 44، ص. 287
7. ثواب شعر گفتن در مورد حسین (ع)
قال الصادق (ع):
ما مِن أحد قال في الحُسين شِعراً فبكى وأبكى بِه إلاَّ أوجب الله له الجنَّة وغفر لهُ
هیچ کس نیست که در مورد حسین (ع) شعر بگوید و بگرید و دیگران را بگرید مگر اینکه خداوند بهشت را بر او واجب کرده و گناهانش را می بخشد.
رجال الشیخ طوسی ص. 189.
8. اهل مداحی و مرثیه
فقال الصادق (ع):
الحمد لله الذي جعل في الناس مَن يفِد إلينا ويمدحُنا ويرثِي لنا
حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که در میان مردم، کسانی را قرار داد که به حضور ما می‌رسند و ما را مدح می‌کنند و درباره ما مرثیه می‌خوانند.
وسائل الشیعه جلد. 10، ص. 469.
9. شعرخوانی در ایام سوگواری
امام رضا (علیه السلام) به دبیل، شاعر مخلص اهل بیت فرمودند:
قال الرضا (ع):
أُحب أن تُنشدني شعراً فإنَّ هذه الأيام أياَّمُ حُزنٍ كانت علينا أهل البيتِ
آرزو می کنم برای من شعر بگویی که یقیناً این ایام (ماه محرم) ایام حزن و اندوه است که بر ما اهل بیت گذشته است.
مستدرک الوسائل، ج 10، ص. 386.
10. شیعیان و صحابه و شرکا
قال عليٌّ (ع):
إنَّ الله اختار لنا شيعةً ينصُروننا ويَفرحون لِفرحِنا ويحزنون لِحُزنِنا
همانا خداوند برای ما پیروانی (شیعیان) برگزیده است که ما را یاری می کنند و از شادی ما خوشحال می شوند و در اندوه ما ناراحت می شوند.
غرار الحکم ج. 1، صفحه 135.
11. بهشت، ثواب عزداری
كان عليٌّ بن الحسين (ع) يقول:
أيٌّما مؤمن دَمعت عيناه لِقتل الحُسين (ع) ومَن معه حتَّى تسِيل على خدَّيه بوَّأه الله في الجنة غُرفاً
هر مؤمنی که بر کشته شدن حسین بن علی (ع) و یارانش اشک می ریزد، چنان که اشک بر گونه هایش می ریزد، خداوند او را در بلندی های بهشت جای می دهد.
یناءبالموادّه، ص. 419.
12. به یاد فرزندان فاطمه (س)
قال عليٌّ بن الحُسين (ع):
إني لم أذكُر مصرَع بني فاطمة إلاَّ خنقتني لذلك عبرةٌ
یقیناً شهادت فرزندان فاطمه علیهاالسلام را به یاد نیاوردم، جز این که بر اثر آن اشک در من فرو رفته است.
بحارالانوار جلد. 46، ص. 109.
13. عزاداری در منازل
امام باقر (ع) برای کسانی که نمی توانند در روز عاشورا به زیارت امام حسین (علیه السلام) بروند، نحوه زیارت امام حسین (علیه السلام) را چنین ذکر می کنند:
قال الباقر (ع):
ثُم ليَندُب الحُسين (ع) ويَبكيه ويأمُر من في داره بالبُكاء عليه ويُقيم في داره مُصيبته بإظهار الجَزع عليه ويتلاقُون بالبُكاء بعضُهم بعضاً في البُيوت ولَيُعزِّ بعضهم بعضاً بمُصاب الحُسين (ع)
بر حسين عليه السلام عزادارى كند و بر او گريه كند و اهل خانه را امر كند كه بر او بگريند. مراسم عزاداری را در خانه با نوحه و اندوه برپا کند. مردم باید در خانه‌های خود یکدیگر را ملاقات کنند و در مصیبت‌هایی که بر او وارد شده به یکدیگر تسلیت و تسلیت بگویند.
کمیل الزیارات ص. 175
14. علی (ع) در غم شهدای کربلا گریه می کند
قال الباقر (ع):
مرَّ عليٌّ بكربلاء في اثنين مِن أصحابه قال فلماَّ مرَّ بها ترقرقت عيناه للِبُكاء ثم قال هذا مناخُ ركابهم وهذا مُلقى رِحالِهم وهاهُنا تُهراق دِماؤهم طُوبى لك مِن تُربةِ عليكِ تُهراق دماء الأحبَّة
امیرالمؤمنین (ع) به اتفاق دو تن از یارانش از کنار کربلا عبور کردند و در این هنگام اشک از چشمانش جاری شد. فرمود: «اینجا آرامگاه حیواناتشان است و توشه‌هایشان در اینجا گذاشته می‌شود و خونشان در اینجا ریخته می‌شود. معشوق بر شما ریخته خواهد شد.»
بحارالانوار، ج: 98 ص. 258.
15. اشک، سد جهنم
قال الباقر (ع):
ما مِن رجُل ذكرنا عنده يخرُج من عينيه ماءٌ ولو مثل جناح البعُوضة إلا بَنى الله له بيتاً في الجنة وجعل ذلك الدَّمع حِجاباً بينه وبين النار
هر کس ما را یاد کند یا نزد او یاد شود و اشک از چشمانش جاری شود، هر چند به اندازه بال پشه باشد، خداوند خانه ای در بهشت برای او می سازد. و اشک را میان او و آتش (جهنم) حائل قرار ده.
الغدیر جلد 2، ص. 202.
16. بیست سال گریه!
قال الصادق (ع):
وأمَّا عليٌّ بن الحُسين (ع) فبكى على الحُسين (ع) عشرين سنةً وما وُضع بين يديه طعامٌ إلا بكى
و اما علی بن الحسین (ع) بیست سال (بعد از فاجعه کربلا) بر حسین (ع) گریه کرد. هرگز غذایی پیش او نمی گذاشتند مگر اینکه شروع به گریه می کرد.
بحارالانوار، ج 46، ص. 108
17. آداب عزاداری
قال الصادق (ق):
فلمَّا مات إبراهيم ابن رسول الله (ص) هُملت عينُ رسول الله (ص) بالدُموع ثُم قال النبيُّ (ص) تدمعُ العينُ ويََحزن القلبُ ولا نقول ما يُسخِط الرَّب وإنا بِك يا إبراهيم لمَحزُونُون
هنگامی که ابراهیم فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله از دنیا رفت، اشک از چشمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم جاری شد و حضرت فرمود: «چشم ها گریان است و دل ها مضطرب است، اما چیزی نخواهیم گفت. خداوند را غضب کن که ما ای ابراهیم بر تو اندوهگینیم.
بحارالانوار ج: 22، ص. : 157.
18. چشمان اشک آلود
عن أبي عبد الله (ع) قال:
مَن دُُكرنا عنده ففاضت عيناه حرَّم الله وجهه على النارِ
کسى که ما (و مصائب ما) در محضر او ذکر مى شود و در نتیجه چشمانش اشک مى ریزد، خداوند چهره او را بر آتش جهنم حرام مى کند.
بحارالانوار جلد. 44، ص. 185.
19. مجالس حسینی
قال الصادق (ع) للفضيل
تجلِسون وتُحدِّثون قُلت نعم قال تِلك المجالس أحِبُها فأحيُوا أمرنا رحِم الله مَن أحيا أمرنا
آیا با هم می نشینید، صحبت می کنید و با هم بحث می کنید؟ فضیل پاسخ داد: بله. آن گاه امام فرمود: من این نشست ها را تایید می کنم. پس مسأله (امامت) ما را زنده نگه دار. خدا رحمت کند کسانی را که مسئله و رسالت ما را احیا می کنند!
وسائل الشیعه، ج. 10، ص. 391.
20. اشک های ارزشمند
امام صادق (علیه السلام) فرمود (به مسمع یکی از عزاداران بر امام حسین (ع) :
قال الصادق (ع):
رَحِِمَ الله دمعَتك أما إنك مِن الذين يُعدًًًًًًًًّون مِن أهل الجَزع لنا والذين يَفرحون لفَرحنا ويَحزنون لحُزننا أما إنك سَتَرى عند موتِك حُضور أبائي لكَ
خداوند اشک های شما را بیامرزد! بدانید که شما را از کسانی می دانند که به شدت نگران ما هستند و از خوشحالی ما خوشحال و از غم ما ناراحت می شوند. بدان که هنگام مرگت شاهد حضور پدران من در کنار خود خواهی بود.
وسائل الشیعه، ج 10، ص 138. 397
21. قلب های سوخته
امام صادق علیه السلام (در حال نشستن بر سجاده، برای عزاداران و زیارت اهل بیت علیهم السلام دعا کرد:
قال الصادق (ص):
وارحَم تِلك الأعين التي جَرت دُموعُها رحمَةً لنا وارحم تِلك القُلوب التي جَزعت واحترقت لنا وارحَم الصًَرخة التي كانت لنا
پروردگارا، چشمانی را که برای ما اشک ریختند، رحم کن. و بر آن دلهایی که برای ما ناآرام و تاول زده است. و بر آن ناله هایی که برای ما بوده است.
بحارالانوار ج 98، ص. 8.
22. اشک بر مظلومیت شیعیان
جعفر بن مُحمد (ع) قال:
مَن دَمعت عيناه فينا دمعةً لِدمٍ سُفِك لنا أو حقٍّ لنا نُقِصناه أو عِرض انتُهِك لنا أو لأحد مِن شيعتنا بوّأه الله تعالى فيها في الجنة حُقباَ
هر کس برای خون ریخته شده ما، یا به خاطر حق غصب شده ما، یا برای ذلتی که بر ما یا یکی از شیعیان ما شده، اشک بریزد، خداوند او را برای مدت طولانی در بهشت جای می دهد.
امالی شیخ المفید، ص. 175.
23. گریه آسمان
قال أبو عبد الله (ع):
يا زُرارَة إنَّ السماء بَكت على الحُسين (ع) أربعين صباحاً
ای زراره! آسمان چهل روز بر شهادت حسین (ع) گریه کرده بود.
مستدرکل وسائل، ج 1 ص. 391
24. پیامبر اکرم و گریه بر سیدالشهدا
قال الصادق (ع):
إنَّ النبيَّ (ص) حين جاءته وفاة جعفر بن أبي طالبٍ (ع) وزيد بن حارثة كان إذا دخل بيته كَثُر بُكاؤه عليهما جِداً ويقول كانا يُحدَّثاني ويُؤانِساني فذهَبا جميعاً
پس از آنکه خبر شهادت جعفر بن ابی طالب علیه السلام و زید بن حارثه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رسید، هرگاه به خانه آن حضرت وارد می شد، بر آنان بسیار می گریست و می گفت: با من گفتگو می کردند. و با من صمیمی بودند و (اکنون) هر دو با هم رفتند».
من لا یحضره الفقیه، ج. 1، صفحه 177
25. همدردی با اهل بیت
قال أبو عبد الله (ع):
نفَسُ المهمُوم لِظُلمنا تسبيح وهَمُه لأمرنا عبادة وكِتمانه لِسرِّنا جهادٌ في سبيل الله ثم قال أبو عبد الله (ع) يَجِب أن يُكتب هذا الحديث بالذهَب
نفس کسى که از ظلم و ستم بر ما آزرده خاطر شود، تسبیح است و اندوه او براى ما عبادت و کتمان اسرار ما، جهاد در راه است. از خدا
امام (علیه السلام) سپس افزود: این حدیث را باید با طلا نوشت.
علامه الشیخ مفید، ص. 338.
26. فرشتگان سوگوار
قال الصادق (ع):
وكَّل الله بِقبر الحُسين (ع) أربعة ألافٍ ملكٍ شُعثٍ غُبرٍ يبكونه إلى يوم القيامة
خداوند بر قبر امام حسین (ع) چهار هزار فرشته غمگین و غمگین قرار داده است که تا روز قیامت بر او می گریند (و می گریند).
کمیل الزیارات، ص. 119.
27. گریه بر حسین (ع)
عن الرِّضا (ع) أنه قال:
يا ابن شبيب إن كُنت باكِياً لشئِ فابكِ لِلحُسين بن عليِّ (ع) فإنه ذُبِح كما يُذبَح الكَبشُ
ای پسر شبیب! اگر ناچاری بر چیزی گریه کنی، بر حسین بن علی (علیه السلام) گریه کن، زیرا همان گونه که قوچ ذبح می شود، ذبح شده است.
بحارالانوار، ج. 94، ص. 286.
28. مجالس ذکر ائمه
قال الرضا (ع):
مَن جلس مجلِساً يُحيىَ فيه أمرُنا لم يَمُت قلبه يوم تمُوت القُلوب
هر کس در مجلسی بنشیند که در آن امور ما (و راه و هدف ما) بحث و احیا شود، در روزی که دلها (از ترس) می میرد، قلبش نمی میرد.
بحارالانوار جلد 4 ص. 178.
29. فواید گریه بر حسین (ع)
قال الرضا (ع):
فعَلى مِثل الحُسين فليبكِ الباكون فإنَّ البُكاء عليه يَحُطُّ الذنوب العِظام
گریه کنندگان باید بر امثال حسین (ع) بگریند که گریه بر او گناهان کبیره را از بین می برد.
بحارالانوار ج: 94، ص. 184.
30. آمرزش گناهان
قال الرضا (ع):
يا ابن شبيب إن بكيتَ على الحُسين (ع) حتَّى تصير دُموعُك على خدَّيك غفر الله لك كُلَّ ذنبٍ أذنبتَهُ صغيراً كان أو كبيراً قليلاً كان أو كثيراً
ای پسر شبیب! اگر برای حسین (ع) گریه کنی به اندازه ای که اشک بر گونه هایت جاری شود، خداوند همه گناهان تو را می بخشد، چه گناهان کبیره و چه کوچک و چه ناچیز و چه بزرگ.
امالی صدوق، ص. 111.
31. صمیمیت با اولاد
قال الرضا (ع):
يا بن شبيب إن سرَّك أن تكون معنا في الدرجات العُلى مِن الجنان فاحزن لِحُزننا وافرح لِفرحنا
ای پسر شبیب! اگر با ما در درجات رفیع بهشت باشی (و آرزو می کنی) در غم ما اندوهگین و از شادی ما شاد باش.
وسائل الشیعه، ج. 14 صفحه 502.
32. روز عاشورا
عن الرضا (ع) قال:
مِن ترك السَّعيَ في حوائجه في يوم عاشوراء قضى الله له حوائج الدنيا والأخرة
هر کس در روز عاشورا از طلب هوس های خود پرهیز کند، خداوند خواسته های دنیا و آخرت او را برآورده می کند.
وسائل الشیعه، 14، ص. 504،
33. زائر حسین (ع)
قال الصَّادق (ع):
وإنَّ زائِره لينقلِبُ وما عليه مِن ذنبٍ
زائر امام حسین (ع) چنان از زیارت برمی‌گردد که یک گناه بر او باقی نمی‌ماند.
وسائل الشیعه، ج 14، ص. 412.
34. حسین (ع) برای حجاج خود طلب آمرزش می کند
امام صادق (علیه السلام) در مورد کسی که برای زیارت حرم امام حسین (علیه السلام) می رود، می فرماید:
قال الصادق (ع):
وإنه ليرَى مَن يبكُيِه فيستغفر له ويَسأل أباءه (ع) أن يستغفِروا له
هر کس بر امام حسین (علیه السلام) گریه کند، قطعاً امام (علیه السلام) او را می بیند و برای او طلب آمرزش می کند و از پدران پاکش می خواهد که برای او طلب آمرزش کنند.
بحارالانوار جلد. 44، ص. 181
35. شفاعت در روز قیامت
قال النبيُّ (ص):
فإذا كان القيامة تشفعين أنتِ لِلنساء وأنا أشفعُ لِلرجال وكلُ مَ، بكىَ مِنهُم على مُصاب الحُسين أخذنا بيَده وأدخلناه الجنة.
در روز قیامت شما زنان را شفاعت کنید و من مردان را شفاعت کنید. هر کس بر مصیبت حسین (ع) گریه کند، دست او را می گیریم و به بهشت می بریم.
بحارالانوار جلد. 94 صفحه 192،
36. امام صادق (ع) در روز عاشورا
عن عبد الله بن سنان قال:
دخلتُ على سيِّدي أبي عبد الله جَعفر بن مُحمد (ع) في يوم عاشوراء فأفيتُه كاسفَ اللَّون ظاهر الحُزن ودُمُوعه تنحَدِر مِن عينيه كاللُّؤلُؤِ المُتساقط
در روز عاشورا به محضر مولایم امام صادق (علیه السلام) رسیدم و او را رنگ پریده و اندوهگین دیدم و اشک از چشمانش چون مروارید فرو ریخته بود.
مستدرک الوسائل، ج 6، ص 279.
37. نه فرشتگان و نه پیامبران
عن النبيُّ (ص) إلى أن قال:
….نحن لا ملائكةُ ولا أنبياء بل نفرُ مِن فُقراء أُمَّة مُحمد (ص) فيقولون بِما نلتُم هذه الكرامة فيقُولون لم تكُن أعمالُنا شديدةً ولم نصُم الدَّهر ولم نقُم اللَّيل ولكن أقمنا على الصَّلوات الخمس وإذا سَمِعنا ذِكر مُحمدٍ (ص) فاضَت دُموعنا على خُدودنا
(در روز قیامت گروهی در عالی‌ترین و شریف‌ترین حالت‌ها دیده می‌شوند. از آنها سؤال می‌شود که آیا از فرشتگان هستند یا از پیامبران؟» در پاسخ می‌گویند: «ما نه فرشته‌ایم و نه فرشتگان». پیامبران، اما از مستمندان از امت محمد (ص)». سپس از آنها می پرسیدند: پس چگونه به این مقام عالی و شریف دست یافتید؟ پاسخ می‌دادند: «ما نه خیلی کار خیر انجام می‌دادیم و نه همه روزها را روزه می‌گرفتیم و نه شب‌ها را به حالت عبادت می‌گذراندیم، اما بله، نمازهایمان را (به طور منظم) می‌خواندیم و هر گاه نام حضرت محمد (ص) را می شنیدیم، اشک بر گونه هایمان سرازیر می شد».
مستدرک الوسائل، ج 10، ص. 318.
38. زیارت حرم امام حسین (ع)
قال الصادق (ع):
ويَنظر إلى زُوَّرهِ وهو أعرفُ بِهم وبأسمائهم وأسماء أبائهم ودرجاتِهم ومنزلتِهم عند الله عزَّ وجلَّ مِن أحدكم بولدِه
او (امام حسین) کسانی را می‌بیند که به حرم او می‌آیند و آنها را به نام و نام پدر و درجاتشان نزد خداوند متعال بهتر از شما می‌شناسد که فرزندان خود را بشناسید.
وسائل الشیعه ج 14، ص. 411.
39. عیسی (ع) گریه می کند
قال عليٌّ (ع) لإبن عبَّاس:
فجلس عيِسىَ وجلس الحوارِيُّون معه فبكى وبكى الحَواريُّون وهُم لا يدرون لِمَ جلس ولِمَ بكى فقالوا يا رُوحَ الله وكلمته ما يُبكيكَ قال أتعلمون أيَّ أرضٍ هذه قالوا لا قال هذه أرضُ يُقتل فيها فرخُ الرَّسول أحمد (ص)
عیسی (ع) نشست و شروع به گریستن کرد. شاگردانش که او را می‌دیدند، پیروی کردند و گریه کردند، اما چون دلیل این رفتار را نفهمیدند، از او پرسیدند: ای روح خدا، چه چیزی تو را به گریه می‌اندازد؟ عیسی (ع) گفت: می دانی این چه سرزمینی است؟ شاگردان پاسخ دادند: نه. سپس فرمود: این زمینی است که فرزند احمد (ص) در آن کشته می شود.
بحارالانوار ج 44 ص. 252.
40. همه مخلوقات بر امام حسین (ع) گریه می کنند
ابوبصیر روایت می کند که امام باقر (علیه السلام) فرمود:
عن أبي بصير عن أبي جعفر قال:
بَكت الإنس والجِنُّ والطَّيرُ والوَحشُ على الحُسين بن عليُّ (ع)
انس و جن و پرندگان و حیوانات وحشی (همه) بر (فاجعه ای که بر سرش آمد) عزادار شدند و گریستند.
کمیل الزیارات، ص. 79
