یک مطالعه جدید نشان داده است که ترکیب میکروبیوم روده شما می‌تواند پیش‌بینی کند که چقدر احتمال دارد به عفونت‌های تهدیدکننده حیات مانند کلبسیلا پنومونیه، ای.کولای و سایر باکتری‌ها مبتلا شوید و این ممکن است با تغییر در رژیم غذایی شما تغییر کند.
الکساندر آلمیدا می‌گوید: «نتایج ما نشان می‌دهند که آنچه می‌خوریم احتمالاً در کنترل احتمال ابتلا به عفونت با طیفی از باکتری‌ها بسیار مهم است.»
گروه باکتری‌ها به نام Enterobacteriaceae که شامل کلبسیلا پنومونیه، شیگلا، ای.کولای و دیگران است، در سطوح پایین جزئی از میکروبیوم روده سالم انسان‌ها هستند. اما در سطوح بالا – که می‌تواند به عنوان مثال به دلیل التهاب زیاد در بدن یا مصرف غذای آلوده ایجاد شود – این باکتری‌ها می‌توانند باعث بیماری و عفونت شوند. در موارد شدید، وجود بیش از حد Enterobacteriaceae در روده می‌تواند تهدیدی برای زندگی باشد.
محققان از روش‌های محاسباتی شامل هوش مصنوعی برای تحلیل ترکیب میکروبیوم روده بیش از ۱۲,۰۰۰ نفر در ۴۵ کشور با استفاده از نمونه‌های مدفوع آن‌ها استفاده کرده‌اند. آن‌ها دریافتند که «امضا»ی میکروبیوم هر فرد می‌تواند پیش‌بینی کند که آیا احتمال دارد روده فرد توسط Enterobacteriaceae استعمار شود یا خیر. این نتایج در شرایط مختلف سلامتی و مکان‌های جغرافیایی مختلف یکسان است.
محققان ۱۳۵ گونه میکروب روده را شناسایی کردند که معمولاً در غیاب Enterobacteriaceae یافت می‌شوند و احتمالاً در برابر عفونت محافظت می‌کنند.
یکی از گونه‌های مهم روده که نقش محافظتی دارد، گروهی از باکتری‌ها به نام Faecalibacterium هستند که ترکیبات مفیدی به نام اسیدهای چرب زنجیره کوتاه تولید می‌کنند که از تجزیه فیبر موجود در غذاهای مصرفی ما حاصل می‌شوند. این ترکیبات به نظر می‌رسد که در برابر عفونت توسط طیفی از باکتری‌های بیماری‌زا از خانواده Enterobacteriaceae محافظت می‌کنند.
محققان پیشنهاد می‌کنند که مصرف بیشتر فیبر در رژیم غذایی ما، از رشد باکتری‌های مفید حمایت می‌کند و باکتری‌های مضر را کنار می‌زند تا خطر ابتلا به بیماری به طور قابل توجهی کاهش یابد.
در مقابل، مصرف پروبیوتیک‌ها – که مستقیماً محیط روده را تغییر نمی‌دهند – احتمالاً تأثیر کمتری بر احتمال عفونت با Enterobacteriaceae خواهد داشت.
نتایج این تحقیق در تاریخ ۱۰ ژانویه در مجله «Nature Microbiology» منتشر شد.
دکتر الکساندر آلمیدا، محقق دانشگاه کمبریج و نویسنده ارشد مقاله، گفت: «نتایج ما نشان می‌دهند که آنچه می‌خوریم در کنترل احتمال ابتلا به عفونت با طیفی از باکتری‌ها از جمله ای.کولای و کلبسیلا پنومونیه بسیار مهم است، زیرا این کار محیط روده ما را تغییر می‌دهد و آن را برای مهاجم‌ها غیرمهمان‌نوازتر می‌کند.»
او افزود: «با مصرف فیبر در غذاهایی مانند سبزیجات، حبوبات و غلات کامل، می‌توانیم مواد اولیه لازم را برای تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه به باکتری‌های روده خود بدهیم – ترکیباتی که می‌توانند از ما در برابر این باکتری‌های بیماری‌زا محافظت کنند.»
کلبسیلا پنومونیه می‌تواند باعث ذات‌الریه، مننژیت و سایر عفونت‌ها شود. افزایش نگران‌کننده مقاومت به آنتی‌بیوتیک در برابر این پاتوژن باکتریایی، دانشمندان را به جستجوی روش‌های جدیدی برای کنترل آن و سایر باکتری‌های عفونی مشابه سوق داده است.
دکتر آلمیدا گفت: «با افزایش میزان مقاومت به آنتی‌بیوتیک، گزینه‌های درمانی کمتری در دسترس است. بهترین روش حالا پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها از ابتداست و ما می‌توانیم این کار را با کاهش فرصت‌های رشد این باکتری‌های بیماری‌زا در روده‌مان انجام دهیم.»
فهم جدیدی از تعاملات میکروب‌های روده
تحقیقات قبلی برای درک تعاملات بین باکتری‌های مختلف در روده ما از مدل‌های موش استفاده کرده‌اند. اما برخی از نتایج جدید با یافته‌های قبلی در تناقض است.
مطالعه جدید نشان داد که ۱۷۲ گونه از میکروب‌های روده می‌توانند در کنار باکتری‌های بیماری‌زا از خانواده Enterobacteriaceae زندگی کنند. بسیاری از این گونه‌ها از نظر عملکردی مشابه با این باکتری‌ها هستند: آن‌ها به همان مواد مغذی برای بقا نیاز دارند. پیش‌تر تصور می‌شد که رقابت برای منابع، مانع از استقرار باکتری‌های بیماری‌زا در روده می‌شود.
این یافته‌ها پیامدهای مهمی برای درمان دارند: مصرف پروبیوتیک‌هایی که برای منابع مشابه با باکتری‌های مضر رقابت می‌کنند به منظور گرسنه کردن آن‌ها مؤثر نخواهد بود. محققان می‌گویند که تغییر محیط روده، به‌ویژه از طریق رژیم غذایی، برای کاهش خطر ابتلا به عفونت با Enterobacteriaceae سودمندتر خواهد بود.
دکتر چی یین، محقق مهمان دانشگاه کمبریج و نویسنده اول گزارش، گفت: «این مطالعه اهمیت مطالعه پاتوژن‌ها را نه به‌عنوان موجودات جداگانه، بلکه در زمینه میکروبیوم روده اطراف آن‌ها نشان می‌دهد.»
این تحقیق با تأمین مالی شورای تحقیقات پزشکی انجام شده است.
