مطالعه جدیدی که در مجله روانشناسی محیطی منتشر شده است نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض فضای سبز ممکن است به طور غیرمستقیم با احتمال کمتری برای تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) مرتبط باشد. این تحقیق بینش‌های جدیدی در مورد مزایای بالقوه محیط‌های طبیعی بر رشد عصبی کودکان ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که ترویج فضای سبز در محیط‌های شهری می‌تواند به حمایت از سلامت روان در کودکان کمک کند.
ADHD یک اختلال عصبی رشدی شایع است که 5 تا 7 درصد از کودکان در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این وضعیت با علائم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. کودکانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده می‌شوند، اغلب با چالش‌های دیگری مانند مشکل در محیط‌های اجتماعی، آموزشی و شغلی و همچنین افزایش خطر ابتلا به سایر اختلالات روان‌پزشکی مواجه هستند.
با توجه به تنوع عوامل ژنتیکی و محیطی که در ایجاد ADHD نقش دارند، محققان تأثیرات محافظتی مانند قرار گرفتن در معرض محیط های طبیعی و فعالیت بدنی را بررسی کرده اند. مطالعات قبلی نشان داده اند که فضای سبز می تواند با کاهش استرس و افزایش عملکرد شناختی به سلامت روان کمک کند.
با این حال، مکانیسم‌های دقیقی که قرار گرفتن در معرض فضای سبز ممکن است بر تشخیص ADHD تأثیر بگذارد، نامشخص باقی مانده است. هدف محققان کشف این مکانیسم‌ها، به ویژه تمرکز بر این موضوع بود که چگونه فضای سبز ممکن است منجر به افزایش فعالیت بدنی و انسجام اجتماعی شود، که از رشد عصبی سالم حمایت می‌کند.
این مطالعه بخشی از یک پروژه گسترده‌تر به نام NeuroSmog بود که هدف آن ارزیابی اثرات عوامل محیطی مانند آلودگی هوا بر رشد عصبی کودکان بود. داده ها بین اکتبر 2020 و سپتامبر 2022 از 689 کودک 10 تا 13 ساله ساکن در جنوب لهستان جمع آوری شد. این کودکان به دو گروه تقسیم شدند: آنهایی که ADHD تشخیص داده شد و آنهایی که این بیماری را نداشتند. گروه ADHD شامل کودکانی بود که توسط روانشناسان، پزشکان یا والدین ارجاع داده شدند، در حالی که گروه کنترل به طور تصادفی از مدارس محلی انتخاب شدند.
همه کودکان تحت یک ارزیابی روانشناختی کامل قرار گرفتند که توسط روانشناسان بالینی مجرب برای تشخیص یا رد ADHD بر اساس آخرین دستورالعمل های بین المللی انجام شد. ارزیابی شامل معیارهای شناختی و رفتاری مختلف، مانند آزمون‌های حافظه، توجه و عملکرد اجرایی بود. همچنین از والدین خواسته شد تا نظرسنجی هایی را درباره رفتار، محیط محله و سطح فعالیت بدنی فرزندانشان تکمیل کنند.
محققان از داده‌های مربوط به پوشش زمین در سال 2018 برای اندازه‌گیری فضای سبز اطراف خانه‌های کودکان استفاده کردند، به‌ویژه بر روی پوشش درختان و پوشش علف یا درختچه‌ها در فاصله 500 متری محل سکونت آنها تمرکز کردند. آنها همچنین اطلاعاتی در مورد اینکه آیا بچه ها در خانه باغ دارند یا خیر جمع آوری کردند. برای درک اینکه چگونه فضای سبز ممکن است بر ADHD تأثیر بگذارد، آنها چندین عامل از جمله فضای سبز درک شده، ایمنی محله، انسجام اجتماعی و فعالیت بدنی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
محققان ارتباط مستقیمی بین میزان فضای سبز و تشخیص ADHD پیدا نکردند. با این حال، آنها مسیری غیرمستقیم را شناسایی کردند که در آن پوشش درخت با سطوح بالاتر فعالیت بدنی مرتبط بود و این فعالیت بدنی با احتمال کمتری برای تشخیص ADHD مرتبط بود. این نشان می دهد که مناطق پوشیده از درخت ممکن است کودکان را تشویق به فعالیت بدنی بیشتر کند که به نوبه خود می تواند تأثیرات مثبتی بر رشد عصبی آنها داشته باشد.
علاوه بر پوشش درختی، وجود باغ در خانه با درک بالاتری از فضای سبز همراه بود که به احساس قوی‌تر انسجام اجتماعی محله کمک می‌کرد. انسجام اجتماعی به احساس اعتماد، حمایت و ارتباط در یک جامعه اشاره دارد و تحقیقات قبلی نشان می دهد که در ارتقای سلامت روان نقش دارد. با این حال، این مطالعه ارتباط معناداری بین انسجام اجتماعی درک شده و تشخیص ADHD پیدا نکرد، به این معنی که در حالی که انسجام اجتماعی ممکن است عامل مهمی برای رفاه عمومی باشد، ممکن است مستقیماً بر نتایج ADHD تأثیر نداشته باشد.
جالب توجه است، این مطالعه نشان داد که پوشش چمن، بر خلاف پوشش درخت، هیچ ارتباط قابل توجهی با فعالیت بدنی یا تشخیص ADHD نشان نمی دهد. این با تحقیقات قبلی که نشان می‌داد انواع مختلف فضای سبز ممکن است اثرات متفاوتی بر سلامتی داشته باشند، مطابقت دارد. پوشش درختی با ویژگی‌های اضافه‌شده‌اش مانند سایه و تنوع زیستی، ممکن است در مقایسه با مناطق چمن‌زده، محیط‌های محرک و جذاب‌تری را برای بازی و انجام فعالیت‌های بدنی کودکان ارائه دهد.
در حالی که این مطالعه بینش های مهمی را ارائه می دهد، محدودیت های متعددی نیز دارد که باید هنگام تفسیر یافته ها در نظر گرفته شود. اولاً، این مطالعه برای اقدامات خاص، مانند فعالیت بدنی و درک فضای سبز، که ممکن است برخی سوگیری ها را معرفی کند، بر گزارش های والدین تکیه کرد.
محققان همچنین خاطرنشان کردند که انواع فضای سبز مهم است. به عنوان مثال، این مطالعه بر روی پوشش طبیعی درختان و باغ‌ها متمرکز بود، اما فضاهای سبز ساختاری مانند پارک‌ها یا زمین‌های بازی را که ممکن است مزایای متفاوتی برای سلامت روان کودکان ارائه دهند، در نظر نگرفت. در تحقیقات آتی، بررسی اینکه چگونه انواع مختلف فضای سبز، از جمله پارک‌های شهری، جنگل‌ها، یا سایر مناطق تفریحی، به نتایج ADHD کمک می‌کنند، ارزشمند خواهد بود.
یکی دیگر از جهت‌گیری‌های کلیدی برای تحقیقات آینده، درک اثرات بلندمدت قرار گرفتن در معرض فضای سبز بر توسعه عصبی است. مطالعه حاضر مقطعی بود، به این معنی که تصویری از زندگی کودکان در یک مقطع زمانی را به تصویر کشید. برای ایجاد ارتباط واضح‌تر بین فضای سبز و ADHD، مطالعات طولی برای پیگیری کودکان در طول زمان و مشاهده اینکه چگونه تغییرات در محیط آنها ممکن است بر رشد شناختی و رفتاری آنها تأثیر بگذارد، مورد نیاز است.
با این وجود، این مطالعه به شواهد رو به رشدی اضافه می کند که نشان می دهد قرار گرفتن در معرض فضای سبز، به ویژه مناطق پوشیده از درخت، می تواند در ارتقاء فعالیت بدنی و حمایت از رشد عصبی در کودکان نقش داشته باشد.
محققان نوشتند: «یافته‌های ما نشان‌دهنده ارتباط بین قرار گرفتن در معرض فضای سبز، به‌ویژه، پوشش درخت، و تشخیص ADHD است که با واسطه [فعالیت فیزیکی] انجام می‌شود». «این یافته‌ها نشان می‌دهد که دسترسی به محیط‌های طبیعی که [فعالیت فیزیکی] را قادر می‌سازد، باید محافظت و ترویج شود، زیرا ممکن است از توسعه عصبی طبیعی حمایت کند… بنابراین برنامه‌ریزان شهری باید دسترسی به فضای سبز در معماری شهری را برای کاهش بار سلامت روان در جمعیت کودکان شهری اولویت‌بندی کنند.»
مطالعه با عنوان “معرض مادام العمر فضای سبز و ADHD در کودکان لهستانی: نقش فعالیت بدنی و ویژگی های درک شده همسایگی” توسط Dorota Buczyłowska، Nitika Singh، Clemens Baumbach، Jakub Bratkowski، Yarema Mysak، Maja Wierzba-Łukaszyk Songaszyk، Katararch. ، کریستوف اسکوتاک، مالوگورزاتا لیپووسکا، برنادتا ایزدورچیک، مارسین شوید، ایانا مارکویچ، و آنجل ام. جامبوف.
