
این کشف میتواند به توسعه واکسنهای بدون نیاز به سوزن منجر شود.
قدرت شگفتانگیز پوست: سیستم ایمنی مستقل و نوآوری در واکسنها
پوست که زمانی بهعنوان یک سد غیر فعال در نظر گرفته میشد، میتواند آنتیبادیهای مخصوص به خود را تولید کند تا عفونتها را دفع کند. این یافتهها که در دو مطالعه منتشر شده در مجله Nature ارائه شدهاند، میتوانند راه را برای توسعه واکسنهای بدون نیاز به سوزن که به پوست اعمال میشوند، هموار کنند.
دانیل کاپلان، متخصص پوست و ایمنیشناس از دانشگاه پیتسبورگ، این یافته را شگفتانگیز میداند و میگوید: «اگرچه دانشمندان قبلاً واکنشهای ایمنی پوست را در زمان عفونت مشاهده کرده بودند، کشف واکنشهای مشابه در پوست سالم غیرمنتظره است. ایده وجود یک سیستم ایمنی نیمهمستقل در بافتهای محیطی بسیار هیجانانگیز است.»
نقش دوگانه پوست
سیستم ایمنی باید بدون آسیب رساندن به میکروارگانیسمهای مفید بدن، با عوامل بیماریزا مبارزه کند. تحقیقات پیشین نشان داده بودند که پوست موشهای بالغی که در شرایط بدون میکروب پرورش یافتهاند، میتواند توسط استافیلوکوک اپیدرمیدیس، یک باکتری معمول و بیضرر که در پوست انسان یافت میشود، مستعمره شود. این استقرار بلندمدت تولید سلولهای ایمنی خاصی به نام T-cell را تحریک میکرد و ایمنی موضعی را تقویت مینمود.
مایکل فیشباخ، میکروبشناس دانشگاه استنفورد، میگوید: «پاسخ ایمنی به این باکتری بیضرر بسیار قویتر از آن چیزی است که تصور میکردیم.» او توضیح میدهد: «وقتی سیستم ایمنی یک باکتری دوست را میبیند، انتظار میرود که بهسادگی از کنار آن بگذرد، اما این اصلاً اتفاق نمیافتد.»
تولید آنتیبادی در پوست
در آزمایشهایی که بر روی موشها انجام شد، اینتا گریبونیکا، ایمنیشناس مخاطی از مؤسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی در مریلند، و همکارانش دریافتند که S. epidermidis سلولهای ایمنی B را که برای تولید آنتیبادی ضروری هستند، فعال میکند. پوست آنتیبادیهایی علیه این باکتری تولید کرد که حداقل ۲۰۰ روز دوام آوردند و این واکنش بدون نیاز به تماس قبلی با میکروبهای دیگر ایجاد شد.
حتی زمانی که گرههای لنفاوی که معمولاً سلولهای ایمنی را فعال میکنند غیرفعال بودند، پوست قادر به تولید این پاسخ ایمنی بود. حضور S. epidermidis همچنین ساختارهای ایمنی ویژهای را در پوست ایجاد کرد که سلولهای T و B را جذب کرده و تولید آنتیبادی را افزایش میداد.
حافظه ایمنی و واکسنهای بدون سوزن
واکسنها با آموزش سیستم ایمنی – شامل سلولهای T، B و آنتیبادیها – برای شناسایی و به یاد آوردن یک عامل بیماریزا عمل میکنند، تا بدن بتواند بهسرعت در برابر آن واکنش نشان دهد.
تیم تحقیقاتی بررسی کرد که آیا میتوان واکنش ایمنی ایجادشده توسط S. epidermidis را برای هدفگیری عوامل بیماریزا بازطراحی کرد یا خیر. در مطالعهای دیگر، نشان داده شد که S. epidermidis پاسخ آنتیبادیای مشابه واکسنهای متداول ایجاد میکند.
با تغییر ژنتیکی S. epidermidis بهگونهای که پروتئینهای خارجی مانند بخشی از سم کزاز را روی سطح خود نمایش دهد، محققان موفق به القای پاسخهای ایمنی در جریان خون موشها و غشاهای مخاطی مانند پوشش بینی شدند. این واکنشها از حیوانات در برابر دوز کشنده سم محافظت کردند.
واکسنهای مخاطی
کار فیشباخ بخشی از علاقه رو به رشد برای توسعه واکسنهایی است که در مناطق مخاطی آنتیبادی ایجاد میکنند. این نوع محافظت میتواند از عفونتهای تنفسی یا دیگر عفونتها پیشگیری کرده و گسترش بیماری را کاهش دهد.
یکی از مزایای واکسنهای مبتنی بر S. epidermidis این است که میتوان آنها را بهصورت کرم تولید کرد و مستقیماً روی پوست اعمال نمود. به گفته فیشباخ، چنین واکسنی ارزان، ساده در توزیع و بدون نیاز به پرسنل بهداشتی برای تزریق خواهد بود، که بهویژه در مناطق محروم بسیار مفید است.
توماس کوپر، ایمنیشناس پوست در دانشکده پزشکی هاروارد، این رویکرد را خلاقانه میداند و میگوید: «ایده استفاده از پاسخ ایمنی پوست برای توسعه درمانها بسیار نوآورانه است.» اما او هشدار میدهد که هنوز مشخص نیست واکنش پوست به S. epidermidis در انسان بهاندازه موشها قوی باشد.
فیشباخ نیز اشاره میکند که دادههای اولیه نشان میدهند افراد سالم سطح بالایی از آنتیبادیهای ضد S. epidermidis دارند. با این حال، برای استفاده عملی از این روش، ابتدا باید ایمنی و کارایی آن در آزمایشهای انسانی و دیگر حیوانات ثابت شود. او میگوید: «اگر قرار است این روش در دنیای واقعی استفاده شود، باید نشان دهیم که کار میکند.»